Trong năm 2024, Nhật Bản ghi nhận mức thiệt hại kỷ lục lên đến 72,2 tỷ yên từ các vụ lừa đảo qua điện thoại, tăng mạnh so với năm trước. Đặc biệt, người cao tuổi, nhất là nhóm trên 75 tuổi, đang trở thành mục tiêu hàng đầu của tội phạm lừa đảo công nghệ cao. Trước tình hình nghiêm trọng này, nhiều địa phương như Osaka, Tokyo, Nagano, Fukuoka đã đồng loạt triển khai các biện pháp mạnh nhằm bảo vệ người dân.
1. Tình Trạng Lừa Đảo Tăng Mạnh Tại Nhật Bản
Theo báo cáo của cảnh sát quốc gia Nhật Bản, tổng số vụ lừa đảo đặc biệt (特殊詐欺 – tokushu sagi) trong năm 2024 đã vượt quá 20.000 vụ, tăng hơn 10% so với năm 2023. Đây là những vụ lừa đảo tinh vi, thường giả danh:
-
Cảnh sát, cán bộ chính quyền
-
Nhân viên ngân hàng
-
Người thân (con, cháu) gọi điện trong tình huống khẩn cấp
Thủ đoạn phổ biến bao gồm:
-
Gọi điện yêu cầu chuyển tiền để “giải quyết tai nạn” hoặc “xử lý công việc khẩn cấp”
-
Yêu cầu mua thẻ trả trước và đọc mã thẻ qua điện thoại
-
Mạo danh cơ quan chức năng để lấy thông tin tài khoản ngân hàng
Điều đáng báo động là 45% nạn nhân là người trên 75 tuổi, phần lớn sống một mình hoặc ít sử dụng công nghệ, dễ trở thành đối tượng bị dụ dỗ.
2. Osaka Ban Hành Lệnh Cấm Dùng Điện Thoại Khi Giao Dịch ATM
Trước làn sóng lừa đảo gia tăng, chính quyền tỉnh Osaka – nơi chịu thiệt hại nặng nhất – đã thông qua quy định đặc biệt nhằm bảo vệ người cao tuổi:
📌 Nội dung chính của quy định:
-
Người từ 65 tuổi trở lên bị cấm sử dụng điện thoại di động khi giao dịch tại máy ATM
-
Hạn chế mức chuyển khoản tối đa mỗi ngày chỉ 100.000 yên
-
Các cơ sở có máy ATM buộc phải treo biển cảnh báo, yêu cầu nhân viên kiểm tra các trường hợp nghi ngờ
Biện pháp này nhằm ngăn chặn kẻ gian thao túng nạn nhân qua điện thoại trong lúc họ đang giao dịch ngân hàng – một thủ đoạn cực kỳ phổ biến và hiệu quả của bọn tội phạm.
3. Các Địa Phương Khác Cũng Đồng Loạt Hành Động
Không chỉ Osaka, nhiều tỉnh thành tại Nhật Bản cũng đã triển khai các chương trình phòng chống lừa đảo:
📍 Tokyo
-
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) giúp phân tích các cuộc gọi bất thường
-
Cảnh báo người thân khi có dấu hiệu người già đang bị lừa
📍 Nagano & Fukuoka
-
Tổ chức hội thảo miễn phí về kỹ năng phòng tránh lừa đảo
-
Khuyến khích người dân cài đặt ứng dụng chặn số giả mạo, số lạ
📍 Các nhà mạng như NTT East, NTT West
-
Cung cấp dịch vụ hiển thị số gọi đến miễn phí cho khách hàng từ 70 tuổi
-
Cho phép chặn cuộc gọi không xác định hoặc nghi ngờ lừa đảo
Các biện pháp này không chỉ mang tính cảnh báo mà còn tạo ra môi trường cộng đồng có trách nhiệm, giúp bảo vệ người già khỏi các tình huống nguy hiểm.
4. Khuyến Cáo Dành Cho Người Cao Tuổi Và Gia Đình
Để chủ động phòng ngừa và không trở thành nạn nhân tiếp theo, các chuyên gia an ninh khuyến cáo:
✅ Đối với người cao tuổi:
-
Không trả lời hoặc làm theo yêu cầu chuyển tiền từ người lạ gọi đến
-
Không tiết lộ thông tin cá nhân qua điện thoại, kể cả khi người gọi xưng là công an, ngân hàng, hay người thân
-
Không sử dụng điện thoại khi đang đứng trước máy ATM
✅ Đối với người thân:
-
Thường xuyên gọi điện, cập nhật thông tin và cảnh báo cho cha mẹ, ông bà
-
Cài đặt ứng dụng cảnh báo cuộc gọi lừa đảo lên điện thoại người cao tuổi
-
Giúp người già đăng ký dịch vụ hiển thị số gọi đến và chặn số lạ
5. Kết Luận: Cảnh Giác – Chủ Động – Cùng Chung Tay
Sự gia tăng mạnh của các vụ lừa đảo tại Nhật Bản trong năm 2024 là hồi chuông cảnh báo không chỉ với người cao tuổi mà còn với cả cộng đồng. Bằng các biện pháp cụ thể từ chính quyền và sự đồng hành của gia đình, chúng ta có thể từng bước đẩy lùi thủ đoạn lừa đảo tinh vi, bảo vệ sự an toàn tài chính và tinh thần cho những người dễ tổn thương nhất trong xã hội.